W niedzielę, 12 marca uroczystą galą i spektaklem mistrzowskim Andrzeja Seweryna zakończył się Festiwal Monodramu MOTYF w Teatrze Małym. Kilkudniowe wydarzenie rozpoczęła w środę, 8 marca Anna Seniuk sztuką "Życie pani Pomsel". W ostatnich dniach obejrzeliśmy też spektakle konkursowe. Znamy już werdykt jury! Który z twórców otrzymał Grand Prix?

Spektakle oceniło jury w składzie: Andrzej Seweryn - przewodniczący, prof. Anna Kramarczyk, prof. Katarzyna Flader-Rzeszowska oraz Paweł Drzewiecki. Postanowiło przyznać:

• Grand Prix w wysokości 7000 zł dla Aleksandry Gosławskiej, za śmiałe wyrażenie głosu pokolenia młodych artystów przy pomocy bogatej palety środków teatralnych w monodramie "Stand up";

Nagrodę laureatce konkursu wręczyła Hanna Skoczylas - zastępca prezydenta miasta Tychy.

- Dziękuję wszystkim, którzy wystąpili na scenie Teatru Małego, dziękuję organizatorom za profesjonalizm i ogromne zaangażowanie w organizację Festiwalu, oraz Państwu - publiczności zaaktywne uczestnictwo w spektaklach oraz wydarzeniach towarzyszących Festiwalowi - mówiła podczas gali finałowej Hanna Skoczylas, zastępca prezydenta miasta. - Nagrodzonym gratuluję fantastycznych występów! Jestem pewna, że jeszcze nie raz będziecie gościć w tej wyjątkowej przestrzeni Teatru Małego w Tychach - dodała Hanna Skoczylas.

Jury przyznało również trzy równorzędne nagrody, każda w wysokości 4000 zł dla:

• Katarzyny Faszczewskiej za stworzenie portretu współczesnej kobiety poprzez twórcze przywrócenie osoby i poezji Anny Świrszczyńskiej w spektaklu "Jestem baba. Rzecz być może o Annie Świrszczyńskiej" w reżyserii Anny Gryszkówny.
• Grzegorza Piekarskiego za artystyczną odwagę w demaskowaniu mechanizmów hipokryzji i podwójnej moralności w polskim społeczeństwie w spektaklu "Wyznania" w reżyserii Stanisława Miedziewskiego.
• Pawła Zieglera za prawdę sceniczną i prostotę środków aktorskich w ukazaniu dramatycznej historii Ślązaków, która staje się opowieścią o współczesnej Polsce w spektaklu "Kaczmarek" w reżyserii Małgorzaty Paszkier - Wojcieszonek.

Nurt mistrzowski

W środę, 8 marca na inaugurację XV edycji festiwalu na deskach Teatru Małego wystawiony został monodram Anny Seniuk zatytułowany "Życie pani Pomsel". Była to zarazem polska prapremiera wstrząsającego monologu na podstawie pamiętników sekretarki Goebbelsa, granego już z ogromnymi sukcesami w wielu krajach na całym świecie. Rzecz o narodzinach zła, ale przede wszystkim o konformizmie, wyparciu i odpowiedzialności każdego i każdej z nas za podejmowane decyzje. Stawia pytania, które z przerażającą aktualnością musimy na nowo stawiać także dziś.

Autor sztuki, Christopher Hampton, jest zdobywcą Oscara za scenariusz do „Niebezpiecznych związków”. Podczas londyńskiej premiery w rolę Pomsel wcieliła się wybitna brytyjska aktorka filmowa i teatralna Maggie Smith. W produkcji Teatru Polonia w tej roli zobaczyliśmy Annę Seniuk, która po raz pierwszy w swojej karierze wystąpiła w monodramie!

W sobotę 11 marca obejrzeliśmy "Nieostrość widzenia" - monodram Ewy Ziętek. Spektakl to opowiedziana z bliskiej perspektywy historia Zofii Książek-Bregułowej, polskiej aktorki, poetki, łączniczki AK, która splata się na scenie z retrospekcją Ewy Ziętek na temat jej własnego życia. Widzowie stopniowo odkrywają kolejne etapy życia obu artystek, poznają ich motywacje, doświadczenia, refleksje. Opowieści na podstawie tekstu Remigiusza Grzeli, w reżyserii Wawrzyńca Kostrzewskiego nie brakuje także ciepła i humoru.

Dwie aktorki, dwie artystki, dwie niezwykle kobiety. Na pierwszym planie Zofia. Historia jej życia to materiał na pełną pasji powieść. Jako młoda dziewczyna przyjechała do Warszawy, by zostać aktorką. Tam zastała ją wojna. Brała czynny udział w Powstaniu, podczas którego, w wyniku wybuchu straciła wzrok. Ranna trafiła do niemieckiej niewoli. „Obozowa aktorka, wojenna gwiazda” - powiedziała o sobie z tamtych dni. Po wojnie, w szpitalu w Edynburgu poznała przyszłego męża - skrzypka Włodzimierza Bregułę, swoją wielką miłość. Relacja, którą stworzyli, dała Zofii siłę do tego, by mimo braku wzroku walczyć o swoje marzenia, wrócić na scenę i pozostać na niej do końca.

Ewa Ziętek od 20 lat związana z Teatrem Kwadrat, wcześniej ze stołecznymi teatrami: Narodowym, gdzie zagrała m.in. u Adama Hanuszkiewicza, Teatrem Rozmaitości oraz Teatrem Dramatycznym. Jednym z odkrywców jej talentu aktorskiego był Andrzej Wajda, który obsadził 18-letnią wówczas Ewę w roli Panny Młodej w słynnej ekranizacji „Wesela” Wyspiańskiego. W 2021 roku minęło dokładnie 50 lat od tego pierwszego ważnego wydarzenia w życiu zawodowym aktorki. Monodram „Nieostrość widzenia” stanowi także osobistą refleksję Ewy Ziętek na temat życiowych wyborów i dokonań zawodowych.

W tekście monodramu wykorzystane zostały następujące utwory: „Będziesz jedna, jedyna…” , Barbara Czajkowska; „Prawo do sceny. Moje losy” Zofia Książek-Bregułowa; „…Któreś mi zabrał w Powstaniu. Reportaż” praca dyplomowa Doroty Frontczak (Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW); „Podróż do zielonych cieni” filmu dokumentalny Alicji Schatton; „Podróż do zielonych cieni” monodram Finna Methlinga w przekładzie Jarosława Iwaszkiewicza; sceny z „Wesela” i „Śmierci Ofelii” Stanisława Wyspiańskiego; wiersze Zofii Książek-Bregułowej; piosenki Hansa Weigla „Związane mam ręce”.

W niedzielę podczas Gali Finałowej festiwalu Andrzej Seweryn zaprezentował na deskach Teatru Małego monodram "Wokół Szekspira". To najpiękniejsze fragmenty bohaterów arcydzieł Szekspira - „Hamleta”, „Makbeta”, „Otella” i wielu innych. Był to nie tylko popis wielkiego aktora i kunszt Szekspira, ale także zaproszenia skierowane do Publiczności, aby stała się współtwórcą tego wieczoru. Zaproszenie - dla koneserów Szekspira i dla tych, którzy znają go mniej - do interpretacji i reinterpretacji tych znanych tekstów, które jednak cały czas stanowią wyzwanie dla wrażliwości i inteligencji; są niezwykle aktualne, szczególnie, że podane są w zupełnie nowym przekładzie Piotra Kamińskiego.

Spektakle konkursowe

W tym roku w kwalifikacjach konkursowych udział wzięło prawie czterdziestu monodramistów z całej Polski. Ostatecznie, do festiwalowych prezentacji zaproszono 9 wykonawców.

Jak mówią przedstawiciele jury: "Zobaczyliśmy spektakle sięgające wielkiej literatury, oparte na formie i animacji, a także przedstawienia o ogromnym zaangażowaniu społecznym. Poziom tegorocznego Festiwalu jury ocenia jako bardzo wysoki i dziękuje wszystkim uczestnikom za ich wrażliwość, zaangażowanie i kreatywność w dzieleniu się własną wizją świata".

Jordan - monodram Zuzanny Bernat

Dwudziestoletnia dziewczyna jest bezbronna wobec własnych wspomnień. Uwikłana w powtarzalną sekwencję uczesań i przebieranek na nic nie czeka. Można powiedzieć, że to opowieść o dobru i o złu, o miłości i jej braku oraz o fatalnych konsekwencjach niedojrzałych wyborów.

• scenariusz: Anna Reynolds i Moira Buffini
• tłumaczenie: Ewa Karasińska
• reżyseria, scenografia, muzyka: Dorota Landowska.

Bezgłośna samotność - monodram Roberta Konowalika

Spektakl jest oparty na opowiadaniu Bohumila Hrabala „Zaczarowany flet”. Monodram zrealizowany został w znacznej części, jako przedstawienie lalkowe. Akcja spektaklu ogranicza się do warsztatowego stołu w pracowni lalkowej, a obsługa techniczna wykonana jest przez aktora i jego lalkę.

• scenariusz, reżyseria, scenografia: Robert Konowalik

Czy podoba ci się tutaj? - monodram Lidii Wiśniewskiej

Czy podoba ci się tutaj” Aglaja Veteranyi to próba zmierzenia się z trudnym tematem emigracji i obcości za zagranicą z perspektywy rumuńskiej dziewczynki- dziecka nadwrażliwego o specyficznym sposobie odbierania rzeczywistości. W monodramie obserwujemy dzieciństwo Aglai, kobiety po której zostały trzy książki i buty na moście.

• scenariusz, reżyseria, scenografia: Paweł Sroka
• teksty i muzyka: Wiktor Marut.

Jestem baba… - monodram Katarzyny Faszczewskiej

„Jestem baba. Rzecz być może o Annie Świrszczyńskiej” to spotkanie z życiem i twórczością poetki Anny Świrszczyńskiej. To opowieść o wielkiej kobiecej sile, która ze smutku tworzy radość, z cierpienia miłość, a z mroku światło.

• scenariusz: Katarzyna Faszczewska
• reżyseria: Anna Gryszkówna
• scenografia: Katarzyna Polak
• teksty i muzyka: Adrian Kieroński i Aga Ozon.

Pani Sand - monodram Joanny Sobocińskiej-Korczak

„Pani Sand” to monodram na lalkę i aktora opowiadający o życiu uczuciowym George Sand i Fryderyka Chopina. Pisarka, we własnej osobie, zaprasza widzów na jedyne i niepowtarzalne spotkanie autorskie. Promocja książki „Lukrecja Floriani” ma być przyczynkiem do porozmawiania o życiu pisarki, anegdotach i historiach związanych z licznymi podróżami, o inspiracjach i zachwytach artystycznych.
Wszystko z dala od sylwetki jej znanego partnera. Wkrótce jednak okazuje się to niemożliwe. Spotkanie autorskie przemienia się w wiwisekcję związku George Sand i Fryderyka Chopina, kiedy to wreszcie Sand ma szansę dojść do głosu. Chopin, teoretycznie nieobecny, niemy, okazuje się podejmować wyjątkowy dialog, na który nigdy dotąd nie było szansy.

Scenariusz na podstawie:

• „Lato w Nohant” Jarosława Iwaszkiewicza;
• „Kochankowie z klasztoru Valdemosa” Janusza Krasińskiego;
• „Historia mojego życia” George Sand;
• korespondencji Chopina z George Sand i jej dziećmi.

• scenariusz: Karolina Przystupa, Joanna Sobocińska-Korczak
• reżyseria: Karolina Przystupa
• scenografia: Karolina Przystupa, Joanna Sobocińska-Korczak
• teksty i muzyka: Fryderyk Chopin.

Stand up - monodram Aleksandry Gosławskiej

Monodram „STAND- UP” to silny głos pokolenia aktorów wchodzących na rynek pracy. To również opowieść o zmaganiach i kosztach, jakie podejmują młodzi ludzie, żeby móc spełnić swoje marzenia. Jako widzowie zostajemy pozostawieni z najważniejszym pytaniem, ile finalnie warta jest sztuka i czy koniecznie trzeba ponosić takie koszty?

Aleksandra Gosławska, wykorzystując schemat stand- upu oraz motyw duchów przeszłości, przyszłości i teraźniejszości, zabiera widzów do swojego świata - prezentując słodko-gorzką opowieść o własnej drodze artystycznej. Duchami okazują się niepozorne przedmioty - jednopalczasta, zimowa rękawiczka, figurka Matki Boskiej czy ogromne ucho Wergiliusza - które dzięki sprawnej animacji Gosławskiej ożywają na scenie i prowadzą dialog z bohaterką.

• scenariusz, reżyseria, scenografia: Aleksandra Gosławska
• opieka reżyserska: Błażej Piotrwski
• pomoc muzyczna: Jakub Wietrzyński

Wyznania - monodram Grzegorza Piekarskiego

Jeansy, koszula w kratę, czapka z daszkiem, rower, gitara, młody „nowoczesny kapłan”, który zadaje pytanie Bogu: „(…) dlaczego mnie powołałeś, przecież wiedziałeś, że nie wytrzymam”. Spektakl porusza problem egzystencjalnego konfliktu między przestrzenią ducha i ucieleśnieniem natury ludzkiej, a „opresją tradycji”. Monodram Grzegorza Piekarskiego jest zwierciadłem, w którym każdy może rozpoznać los bliźniego, albo „rzucić kamieniem”.

Monodram inspirowany tekstami: W. Tochmana, O. Tokarczuk, Z. Freuda, R.M. Rilke, Św. Augustyna i otaczającą rzeczywistością społeczną.

• Scenariusz: Stanisław Miedziewski
• reżyseria: Stanisław Miedziewski
• scenografia: Stanisław Miedziewski
• teksty i muzyka: wykorzystano fragmenty utworów Friedricha Hollaendera w wykonaniu Ute Lemper, Ralpaha Marii Siegela w wykonaniu Marleny Dietrich, op.122, No.7 Brahmsa

Raz dokoła. Kobiety Wesela - monodram Kingi Kowalskiej

„Raz dokoła. Kobiety Wesela” - monodram na podstawie „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego powstał w wyniku twórczych i naukowych poszukiwań zgłębiających wymowę sceniczną. Spektakl stanowi podstawę pracy doktorskiej realizowanej w Akademii Teatralnej w Warszawie pod opieką artystyczną prof. Katarzyny Skarżanki. W przedstawieniu towarzyszymy głównej bohaterce - kobiecie Wesela - w podróży po fragmentach jej zagubionej i niepoukładanej pamięci.

W kawałkach jej wspomnień ukryte są pozostałe kobiety Wesela - młodsze, starsze, te ze wsi i te z miasta. Każda chce być szczęśliwa, wszystkie pragną miłości, choć każda z nich inaczej tę miłość rozumie i w inny sposób jej doświadcza. Jest tu dziewczęca potrzeba zakochania się, jest zachłyśnięcie się świeżą miłością, jest kobieca potrzeba miłości erotycznej, dojrzała miłość partnerska, jest i potrzeba miłości duchowej, ponadzmysłowej, ale jest też tęsknota i pragnienie miłości pomimo wielkiego bólu i straty.

W spektaklu zgłębiane są relacje między kobietą a mężczyzną na różnych etapach życia, bo ten mężczyzna ciągle jest obecny w świadomości bohaterki. Spektakl przepełniony jest ruchem, muzyką. „Raz dokoła. Kobiety Wesela” to nowe i bardzo aktualne spojrzenie na „Wesele” Wyspiańskiego.

• Scenariusz: Kinga Kowalska
• reżyseria: Kinga Kowalska
• opieka artystyczna: Katarzyna Skarżanka
• scenografia: Kinga Kowalska
• teksty i muzyka: ludowa, Kapela Maliszów, Zespół InFidelis.

Kaczmarek - monodram Pawła Zieglera

Kaczmarek to intymna opowieść o człowieku, którego życie rozgrywa się na tle wielkich wydarzeń historycznych XX wieku. Bohater opowiada swoją historię, nie oszczędzając widza. Niczego nie koloryzuje, nie ocenia. Zmusza do wędrówki trudną drogą wyboru, gdy wyboru tak naprawdę nie ma. Drogą wolności między granicami, szlabanami, wojnami. Drogą miłości do świata, który kochać trudno.

• Scenariusz: Dorota Rachmil-Wilczyńska
• Reżyseria: Małgorzata Paszkier-Wojcieszonek
• Scenografia: Małgorzata Paszkier-Wojcieszonek.