Przypomnijmy: przeciwko spalarni protestowali mieszkańcy. Do urzędu wpłynęło w tej sprawie wiele petycji. Mimo to, Urząd Miasta Tychy 28 lipca wydał pozytywną decyzję dotyczącą środowiskowych uwarunkowań dla powstania Zakładu Odzysku Energii pn. :„Budowa Instalacji Termicznego Przekształcania RDF/pre-RDF, w tym odpadów biodegradowalnych, z Odzyskiem Energii Odnawialnej” przy ul. Dojazdowej 10 w Tychach-Wilkowyjach. Wniosek w sprawie budowy spalarni do prezydenta Tychów złożyła spółka Instalmedia sp. z o.o. w grudniu 2020 roku. Teren po nieczynnej elektrociepłowni należy do Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej (PEC). Nie jest objęty ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Urząd Miasta uzyskał w sprawie budowy ZOE pozytywne opinie: Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Zarząd Zlewni w Katowicach, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tychach oraz postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach.

RDOŚ, spółki działające na terenie Tychów oraz przedsiębiorcy, a także Towarzystwo na Rzecz Ziemi z siedzibą w Oświęcimiu wnieśli odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego od decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla ZOE.

W listopadzie 2022 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło w całości decyzję prezydenta Tychów w sprawie budowy instalacji i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. Pod koniec grudnia było wiadomo, że Andrzej Dziuba został wyłączony z ponownego rozpoznawania sprawy. Miasto złożyło wniosek do SKO o wyznaczenie organu zastępczego. Został nim prezydent Katowic.

W lutym 2023 roku miasto Katowice wydało obwieszczenie o przystąpieniu do ponownego rozpatrzenia wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji. 31 października br. decyzja ta została wydana.

Treść decyzji środowiskowej wydanej przez prezydenta Katowic

Prezydent Katowic uzyskał stosowne uzgodnienia z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Katowicach oraz opinie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tychach i Dyrektora Zarządu Zlewni w Katowicach Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

W toku prac nad ustaleniem środowiskowych uwarunkowań przeanalizowano rozkład izolinii hałasu oraz rozprzestrzeniania substancji w powietrzu, wykonany dla obszaru w odległości 1000 m od miejsca planowanego emitora. Jak czytamy w dokumencie, na podstawie przedłożonych danych nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu. "Obecnie na terenie, na którym realizowane będzie planowane przedsięwzięcie, występują już przekroczenia pyłu PM 2,5 i nie są one spowodowane planowaną inwestycją. Nie stwierdzono występowania nieruchomości na których w związku z realizacją planowanego przedsięwzięcia wystąpiłoby przekroczenie standardów jakości środowiska. Przedsięwzięcie nie będzie powodowało wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z działek znajdujących się w zasięgu oddziaływania instalacji. Realizacja planowanego przedsięwzięcia nie spowoduje także konieczności zmiany dotychczasowego wykorzystania nieruchomości ani nie uniemożliwi zabudowy działek zgodnie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Dojazd do terenu inwestycji odbywał się będzie od strony ul. Mikołowskiej (DK-44) przez ul. Dojazdową. Łączny prognozowany potok pojazdów o ładowności 12 megagramów transportujących odpady na teren instalacji będzie wynosił maksymalnie dobowo 9 pojazdów na dzień (w skali roku to 2277 pojazdów).

Łączny prognozowany potok pojazdów o ładowności 13-26 megagramów transportujących odpady na teren instalacji będzie wynosił 83 pojazdy na rok (średnia dobowa - 1 pojazd na dzień). Oznacza to, że transport reagentów będzie odbywał się raz na kilka dni. Łączny prognozowany potok pojazdów o ładowności 25 megagramów oraz 18 megagramów transportujących żużel i pozostałości z terenu instalacji będzie wynosił maksymalnie 347 pojazdów na rok, co przekłada się na średnio 2 pojazdy na dobę. W opracowaniu wskazano, że łączna maksymalna obliczeniowa liczba pojazdów transportujących odpady oraz reagenty będzie wynosiła 19 pojazdów na dobę. Jednocześnie określono że rzeczywista liczba pojazdów wjeżdżających i wyjeżdżających na teren przedsięwzięcia będzie się wahał w granicach 7 pojazdów na dzień.

Z przedstawionych wyliczeń wynika, że realizacja przedsięwzięcia zarówno w fazie budowy, jak i eksploatacji, w związku z koniecznością dojazdu pojazdów do i z terenu przedsięwzięcia nie spowoduje znaczących zmian istniejącego tła zanieczyszczeń emitowanych do powietrza oraz nie pogorszy klimatu akustycznego terenów chronionych znajdujących się w najbliższej okolic.

Przewidywany ruch pojazdów nie powinien zwiększyć natężenia ruchu na DK-44, a tym samym spowodować pogorszenia aktualnego stanu środowiska w zakresie emisji substancji i pyłów do powietrza jak i emisji hałasu. Jednak na podstawie dokonanej oceny organ wskazał warunki, jakie muszą zostać spełnione na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia w celu ograniczenia uciążliwości wynikających z ruchu pojazdów.

4. W treści decyzji czytamy też, że znane będzie pochodzenie odpadów dostarczanych do instalacji. Inwestor wskazał, że w planowanej instalacji będą przetwarzane odpady:

• z frakcji nadsitowej po mechanicznej obróbce odpadów komunalnych
• pozostałości z doczyszczania odpadów selektywnie zebranych
• paliwo alternatywne RDF
• stabilizat nie spełniający wymagań normatywnych do składowania (opcjonalnie)
• biosusz.

Odpady te będą stanowiły paliwo alternatywne wytworzone m.in. przez spółkę Master Odpady i Energia z siedzibą w Tychach.

Odpady dostarczane do planowanej instalacji będą dostarczane specjalistycznymi samochodami służącymi do transportu odpadów. Przy bramie wjazdowej na teren instalacji transport zostanie zarejestrowany w zakresie m.in. ilości i rodzajów odpadów (karty przekazania odpadów). Wnioskodawca będzie posiadał dokumentację pozwalającą m.in. na ustalenie masy dostarczanych odpadów oraz miejsca ich pochodzenia. Właściwe organy ochrony środowiska będą sprawowały kontrole nad dopełnieniem tego obowiązku.

W jednej z uwag nadesłanych w czasie konsultacji społecznych mieszkańcy wskazali na ryzyko, że w razie awarii technicznej lub prac serwisowych na terenie zakładu proces spalania będzie mógł utrzymywać ciągłość utylizacji odpadów z pominięciem układu filtrów.

Organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach (prezydent Katowic) przeanalizował dokumenty i wskazał, że w ramach instalacji powstaną główne węzły technologiczne: węzeł przyjęcia i buforowania wsadu, węzeł spalania, węzeł odzysku energii, węzeł przetworzenia energii, węzeł oczyszczania spalin.

W węźle spalania zostanie zamontowany węzeł oczyszczania spalin, gdzie nastąpi oczyszczenie gazów z zanieczyszczeń kwaśnych. Gazy spalinowe przechodzić będą przez następujące elementy: strefa / komora dopalania, kocioł odzyskowy, ekonomizer, system półsuchego / suchego oczyszczania spalin, filtr workowy, wentylator ciągu, urządzenia monitoringu emisji, komin doprowadzający spaliny do atmosfery.

Oczyszczanie końcowe spalin z pyłu i pozostałości z oczyszczania spalin prowadzone będzie w wysokosprawnym filtrze tkaninowym wyposażonym w układ automatycznego oczyszczania powierzchni filtrujących. Instalacja zostanie wyposażona w monitoring i kontrolę poziomu stężeń substancji zanieczyszczających w spalinach.

Wnioskodawca wskazał, że w przypadku wystąpienia zakłóceń w procesie spalania - np. awaria pracy urządzeń ochronnych ograniczających emisję do powietrza, albo spadek temperatury poniżej wymaganej, nastąpi natychmiastowe wstrzymanie podawania odpadów do instalacji. Inwestor zaplanował zastosowanie zabezpieczeń w przypadku wystąpienia awarii elementów instalacji lub urządzeń ochrony powietrza.

Jak wskazuje prezydent Katowic w wydanej decyzji środowiskowej, z opisu wynika, że cała instalacja będzie zintegrowana i w przypadku wystąpienia awarii nie będzie możliwe prowadzenie procesu spalania z pominięciem żadnego elementu, w tym układu filtrów. W przypadku awarii zostaną wdrożone postępowania wynikające z przepisów prawa. Organ wskazał jednak, że instalacja musi być wyposażona w urządzenia ochronne ograniczające emisję substancji i pyłów do powietrza - filtr workowy do odpylania spalin, w tym do usuwania produktu poprocesowego.

Mieszkańcy wnieśli też uwagę dotyczącą wystąpienia ryzyka zwiększonej zachorowalności na nowotwory spowodowane ponadnormatywną emisją dioksyn i furanów, wytwarzanych podczas procesu spalania.

Prezydent Katowic wskazuje w treści decyzji, że akta sprawy zawierają informacje na temat metod redukcji emisji dioksyn i furanów z zastosowaniem metody: pierwotnej - odpowiednia dystrybucja powietrza, mieszanie spalin i redukcja temperatury, spalanie strefowe) oraz wtórnej - stosowanie konkretnych urządzeń i technologii.

Jak czytamy, w instalacji zastosowany będzie wielostopniowy układ oczyszczania spalin, w którym będą redukowane różne rodzaje zanieczyszczeń. W celu dotrzymania dopuszczalnych standardów emisyjnych w węźle oczyszczania spalin zostaną zastosowane elementy redukcji tlenków azotu, zanieczyszczeń kwaśnych, metali ciężkich, PCDD (dioksyny) i PCDF (furany), pyłu i pozostałości z oczyszczania spalin w wysokosprawnym filtrze tkaninowym wyposażonym w układ automatycznego oczyszczania powierzchni filtrujących.

Jeden z mieszańców w czasie konsultacji zgłosił "zdecydowany protest przeciwko budowie spalarni śmieci na terenie Wilkowyj", a także wskazał, że "na terenie gminy jest bardzo dużo terenów niezamieszkałych / terenów przemysłowych, z dala od zabudowań , gdzie taka spalarnia mogłaby powstać. Zlokalizowanie spalarni śmieci na terenie mieszkalnym zabudowanym jest skandaliczne i bulwersujące".

Zdaniem prezydenta Katowic uwaga ta nie zasługuje na rozpatrzenie, a organ zobligowany jest do określenia środowiskowych uwarunkowań dla planowanego przedsięwzięcia pomimo ogólnego sprzeciwu społecznego co do realizacji zamierzenia.

W zebranej dokumentacji wnioskodawca nie przewidział wariantu związanego z możliwością innej lokalizacji przedsięwzięcia.

Mieszkańcy złożyli też pismo, w którym wyrazili obawy dotyczące uciążliwości w postaci nadmiernego hałasu, nieprzyjemnego zapachu, drgań od transportu ciężkiego odczuwalnych w domach, powstania skupiska much, szczurów i myszy. Tyszanie boją się też, że grunty zmniejszą swoją wartość.

Sprzeciw wobec budowy spalarni argumentują też tym, że ponieśli znaczne wydatki na modernizację ogrzewania domów na ekologiczne. Inwestycje miały zapewnić czyste powietrze, a powstanie spalarni śmieci znowu przyczyni się do zanieczyszczenia dzielnicy.

Prezydent Katowic wskazuje, że nie zostały pokreślone wartości dopuszczalne oraz wartości odniesienia dla odorów. Nie mniej autorzy raportu dokonali analizy emisji substancji do powietrza z uwzględnieniem, substancji złowonnych, dla których zostały określone wartości odniesienia w powietrzu zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska. Dokonane obliczenia wykazały, że emitowane w wyniku eksploatacji planowanego przedsięwzięcia substancje złowonne nie powinny powodować przekroczeń proponowanych standardów jakości powietrza.

W celu uniknięcia przedostawania się na zewnątrz niekontrolowanej emisji odorów i pyłów, a także aby zapobiec wzrostowi stężenia metanu wydzielającego się w procesie fermentacji, powietrze pobierane z hali wyładunkowej oraz hali magazynowej (w postaci bunkra) lub w postaci boksów magazynowych będzie wykorzystane w procesie spalania. Takie rozwiązanie zagwarantuje niewydostawanie się odorów na zewnątrz instalacji. Pozostałe pomieszczenia ciągu technologicznego instalacji będą wyposażone w wentylację mechaniczną i grawitacyjną, zapewniające wymianę powietrza zgodnie z przepisami sanitarnymi i ochrony p.poż. Na okresy przestojów instalacji zostanie zainstalowana stacja dezodoryzacji, która będzie oczyszczała powietrze z przestrzeni hali wyładunkowej oraz hali magazynowej.

Jak czytamy w raporcie, z uwagi na lokalizację projektowanej instalacji na terenie istniejącej kotłowni Wilkowyje, oddziaływanie na dobra materialne można ocenić jako neutralne. Inwestycja wpisana będzie w istniejący teren pod względem jego funkcji i sposobu zagospodarowania - z tego tytułu nie założono negatywnego oddziaływania w zakresie dóbr materialnych, powodujących spadek wartości materialnej pobliskich terenów i nieruchomości.

Prezydent Katowic nakazał w dokumencie, by odpady były transportowane do zakładu pojazdami z obudowanymi (zamkniętymi) naczepami, rozładunek odpadów dostarczanych do instalacji był prowadzony wewnątrz hali wyładunkowej, przy zamkniętych bramach, bramy hali wyładunkowej były otwarte tylko na czas przejazdu samochodów wjeżdżających z odpadami i opuszczających obiekt, w przypadku planowanego postoju instalacji spalania odpadów zostanie uruchomiony system wentylacji hali wyładunkowej i hali magazynowej. Zakład będzie też wyposażony w filtr do usuwania substancji złowonnych, w szczególności gwarantujący odpowiednie stężenie amoniaku.

Pełna treść decyzji dostępna jest pod tym linkiem - kliknij.

Od niniejszej decyzji służy stronom odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach za pośrednictwem Prezydenta Miasta Katowice w terminie 14 dni od daty jej doręczenia.