Rodzaje stali nierdzewnej - poradnik jak wybrać odpowiednią dla gastronomii

Stal nierdzewna - właściwości

Niemal każdy, zapytany o pierwsze skojarzenie powie, że stal nierdzewna = wytrzymałość. Co więcej jednak można powiedzieć o tym cudownym materiale? Stal nierdzewna jest materiałem kwasoodpornym, dzięki czemu nie ulega korozji pod wpływem różnych czynników chemicznych. To sprawia, że jest to materiał idealny do gastronomii, wymagany przez normy HACCP, ponieważ nie jest podatny na kwasy organiczne obecne w żywności, takie jak kwas octowy, mlekowy czy cytrynowy. W zależności od wymagań konkretnych urządzeń, akcesoriów, mebli czy narzędzi wykorzystuje się różne gatunki stali nierdzewnej, które posiadają różne właściwości.

Oznaczenie stali nierdzewnej - 21/0, 18/0, 18/8, 18/10

Poszukując różnych sprzętów, akcesoriów i mebli, można spotkać się z różnymi rodzajami stali nierdzewnej: 21/0, 18/0, 18/8 czy 18/10. Co oznaczają te magiczne cyferki?

Oznaczenia stali w postaci cyferek informują nas o zawartości procentowej dwóch kluczowych pierwiastków - chromu oraz niklu. Aby stal móc określić mianem stali nierdzewnej, musi zawierać minimum 10,5% chromu. Z kolei nikiel decyduje o właściwościach magnetycznych materiału. Nie jest konieczny, jednak dzięki jego dodatkowi stal oznaczona symbolem 18/8 lub 18/10 nie posiada właściwości magnetycznych w przeciwieństwie do stali z symbolem 21/0 czy 18/0.

Dodatkowo, stal nierdzewna niklowana wykazuje większą wytrzymałość pod kątem odporności na korozję. Charakteryzuje się także wyższą kwasoodpornością niż stal bezniklowa, dzięki czemu lepiej radzi sobie w kontakcie z kwaśnymi potrawami i składnikami. Oznacza to, że akcesoria wykonane z tego rodzaju stali będą wykazywały się większą trwałością i dłuższym okresem użytkowania.

Stale nierdzewne - gatunki według klasyfikacji AISI

Innym sposobem, którym opisywane są rodzaje stali nierdzewnej jest klasyfikacja AISI. Jest to skrót od American Iron and Steel Institute, czyli Amerykańskiego Instytutu Żelaza i Stali. W ramach tej klasyfikacji wyróżnia się serie 300 oraz 400.

W ramach pierwszej można wyróżnić stal nierdzewną AISI 304 oraz AISI 316 - są to stale austenityczne, które mają podobny skład chemiczny i właściwości fizyczne. Różnią się jedynie tym, że stal z numerem 316 oprócz chromu i niklu zawiera również dodatek molibdenu, który zwiększa odporność materiału na korozję.

Z kolei stal nierdzewna oznaczona serią 400 (w tym najpopularniejsza stal AISI 430) jest to stal ferrytyczna i martenzytyczna. Charakteryzuje się bardzo wysoką twardością oraz wytrzymałością mechaniczną, przy jednoczesnym zmniejszeniu odporności na korozję.

Gatunki stali nierdzewnej - zastosowanie

Oznaczenia cyfrowe (21/0, 18/10 i inne) zwykle można spotkać w przypadku drobnych przyborów kuchennych, sztućców, naczyń oraz garnków. Stal chromowa i chromowo-niklowa cechuje się wyśmienitym przewodnictwem cieplnym. Takie oznaczenie jest również istotne w przypadku osób uczulonych na nikiel, które miałyby kontakt z akcesoriami kuchennymi.

Z kolei oznaczenia gatunku stali nierdzewnej według klasyfikacji AISI (a także innych klasyfikacji takich jak EN 10088, PN, DIN czy GOST) stosuje się przede wszystkim przy opisach mebli gastronomicznych ze stali nierdzewnej takich jak stoły, blaty, szafki, regały, wózki czy podstawy pod urządzenia.

Stal szlachetna a stal nierdzewna

Poszukując informacji na temat stali nierdzewnej, często można spotkać się również z określeniem „stal szlachetna”. Jest to nic innego jak stal nierdzewna, wytwarzana metodami, które charakteryzują się wysokim stopniem czystości. Można wyróżnić stale szlachetne ferrytyczne, martenzytyczne, austenityczne oraz ferrytyczno-austenityczne.